Category:Wyposażenie militarne

Niewiele wiadomo o broni ochronnej w MBh. Autorzy stosują 8 terminów na jej określenie, z których dwa najczęstsze to: kavaca i varman. Spotykamy też nomenklaturę określającą części zbroi jak: hełm (śirastrāṇa), tarcza (carman), ochrona ręki (hastatrāṇa), ochrona palców lub kciuka (zakier łuczniczy) (aṅgulitrāṇa), zarękawie lub karwasz łuczniczy (talatra/godhā), obojczyk (kaṇṭha-trāṇa) oraz napierśnik (uraśchada). Zbroja w MBh okrywa również zwierzęta: konie i słonie, jednak w tekście spotykamy jedynie ogólne jej określenia, te same, które nazywają zbroję ludzką, bez dodatkowej specyfikacji. Najpopularniejsza zbroja słoniowa wykonana była ze skóry i dla wzmocnienia ćwiekowana.

Rząd koński i słoniowy jest ważną częścią obrazów batalistycznych MBh. Autorzy wzmiankują jego części, choć i w tym przypadku ich precyzyjna identyfikacja daleka jest od klarowności:

• bhāṇḍa – uprząż / uzna z wędzidłem
• kakṣyā – popręg (wraz z sidłem?)
• kambala / kutha / paristoma – czaprak lub prosta forma siodła
• abhīśu / raśmi – lejce
• graiveya – łańcuch wokół szyi słonia (część uprzęży?).

Rydwannicy to najbardziej poważna formacja militarna w MBh. Większość znaczących bohaterów walczy z rydwanu. W tekście odnajdujemy liczne opisy rydwanów, listy jego części (głównie wśród pobojowisk) czy opisy walk z niego prowadzonych. Część terminów nazywających elementy rydwanu jest niejasna:

• kūbara – przednia cześć dyszla, do którego wiąże się jarzmo; miejsce gdzie zasiada woźnica (?),
• anukarṣa – prawdopodobnie mocowanie dyszla do ośi,
• bandhura / vandhura – przednia zaokrąglona część kosza (?),

Inne informują nas o możliwej specyfice indyjskiego rydwanu, np. mógł on posiadać ławę do siedzenia (upastha), ważnym jego elementem były drzewce (yaṣṭi) proporca (dhvaja) oraz parasola (chattra), a dyszel mógł być montowany do ośki przy pomocy widłowej, trójczłonowej konstrukcji (triveṇu – „trójbambus”).