Lista szyków militarnych

From en-MahabharataWiki
Revision as of 17:16, 21 July 2021 by imported>AndBab
Jump to navigationJump to search

Szyki militarne według alfabetu

szyk

(vyūha)

opis
ardhacandra

candrārdha

dzień bitwy: 3.

twórca szyku: Arjuna (P)

kontrszyk: garuḍa

strofy: 6.52.2-18


dzień bitwy: 4.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P)

kontrszyk: vyāla

strofy: 6.56.1-7

- niewymieniona z nazwy, taka jak poprzedniego dnia


dzień bitwy: 12.

twórca szyku: wespół przysjęgający (saṃśaptaka) (K), ustawiają szyk atakując Ardźunę

strofy: 7.17.1


dzień bitwy: 15.

twórca szyku: Arjuna (P)

kontrszyk: makara

strofy: 8.7.14-34


Półksiężyc:

- ma dwa rogi: prawy i lewy (dakṣiṇaśṛṅga, vāmaśṛṅga)

- posiada środek  oraz  tyły

- może być ustawiony tylko z rydwanów (7.17.1)

- ustawiany na jednym poziomie (same deśe 7.17.1)

bārhaspatya
dzień bitwy: 17.

twórca szyku: Karṇa (K)

kontrszyk: parānīkabhid

strofy: 8.31.1-29


Bryhaspatiowy:

- prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapārśva)

- przód skrzydeł (prapakṣa)

- grzbiet (pṛṣṭha) – chroniony przez woja na słoniu

- dalej szyk koni, rydwanów

- wygląda jak armia bogów

cakra
dzień bitwy: 13.

twórca szyku: Droṇa (K)

strofy: 7.33.11-20


Dysk:

- Istotą szyku są pierścienie utworzone z czterech formacji: rydwannicy, słonie bojowe, kawaleria, piechota

- szyk jest w wirowym ruchu (7.35.13)

- zwarte ustawienie (7.33.13; 7.35.140)

- wojownicy ubrani na czerwono, w złotych wieńcach (7.33.13-14)

- pierwsza linia – łucznicy

cakraśakaṭa
dzień bitwy: 14.

twórca szyku: Droṇa (K)

strofy: 7.63.10-33


Dyskowóz:

- połączenie czterech formacji: w połowie jest formacją wozu (śakaṭa), w połowie dysku (cakra), w jego środku znajduje się formacja igły (śūcī), w której uchu ukryty jest Dźajadratha. Dodatkowo króla otacza formacja lotosu (padma), nazwana też łonem (garbha).

garuḍa

gāruḍa

suparṇa

dzień bitwy: 3.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: ardhacandra

strofy: 6.52.2-9


dzień bitwy: 12.

twórca szyku: Droṇa (K)

kontrszyk: maṇḍalārdha

strofy: 7.19.5-20


Orzeł / Garuda:

- dziób (tuṇḍa / mukha)

- głowa (śīrṣas)

- dwoje oczu (cakṣus)

- szyja (grīvā)

- grzbiet (pṛṣṭha)

- prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapakṣa)

- ogon (puccha)

- wojownicy „ponad formacją”? (vyūhasyopari)

- wygląda jak ocean goniony wiatrem

- z końców skrzydeł (pakṣānta) wypadają słonie

krauñca
dzień bitwy: 2.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P)

kontrszyk: mahāvyūha

strofy: 6.46.41-54


dzień bitwy: 6.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: makara

strofy: 6.71.14-21


dzień bitwy: 11.

twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P)

kontrszyk: śakaṭa

strofy: 7.6.15-21


Żuraw:

- siły przednie (agratas, pramukhatas)

- dziób (tuṇḍa)

- głowa (śiras)

- dwoje oczu (cakṣus)

- szyja (grīvā)

- grzbiet / pierś (pṛṣṭha / uras)

- prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapārśva)

- przód skrzydła (prapakṣa)

- końcówki skrzydeł, lotki (pakṣānta) – w nich słonie

- Bryhaspati nauczył tego szyku Indrę podczas wojny bogów i antybogów (6.46.39)

mahāvyūha dzień bitwy: 2.

twórca szyku: Duryodhana (K)

kontrszyk: krauñca

strofy: 6.47.1-20, 6.48.10


twórca szyku: ustawia król Kalingów na prośbę Durjodhany, aby chronić Dronę

strofy: 6.49.37, 6.50.113


dzień bitwy: 8.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: śṛṅgāṭaka

strofy: 6.83.5-13


dzień bitwy: 9.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P)

kontrszyk: sarvatobhadra

strofy: 6.95.26-40


Wielki szyk:

- szyk złożony z następujących po sobie generałów otoczonych armiami

- ochrona z lewej i prawej strony (pārśva)

- straże tylne (pṛṣṭha)

- przypomina ocean (sāgaropama, sāgarapratima)

makara dzień bitwy: 5.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: śyena

strofy: 6.65.4-13


dzień bitwy: 6.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P) na prośbę Judhiszthiry

kontrszyk: krauñca

strofy: 6.71.4-12


dzień bitwy: 16.

twórca szyku: Karṇa (K)

kontrszyk: ardhacandra

strofy: 8.7.14-21


Makara:

- paszcza (tuṇḍa / mukha) – wchodzi weń Bhima atakując

- głowa (śīrṣa)

- dwoje oczu (cakṣus / netra)

- szyja (grīvā)

- grzbiet (pṛṣṭha / madhya)

- prawy i lewy bok (dakṣiṇapārśva, vāmapārśva)

- dwie nogi przednie (vāmapāda, dakṣiṇapāda)

- dwie nogi tylne  (anupāda)

- ogon (puccha)

maṇḍala dzień bitwy: 7.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: vajra

strofy: 6.77.11-21


Koło:

- zwrócona na zachód (pratyaṅmukha)

- otoczona rydwanami, konnicą i słoniami

- każdy słoń chroniony przez 7 rydwanów

- każdy rydwan chroniony przez 7 koni

- przy każdym koniu 10 łuczników

- każdy łucznik chroniony przez 7 tarczowników (carmin)

maṇḍalārdha dzień bitwy: 12.

twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P)

kontrszyk: suparṇa

strofy: 7.19.4


Półkole

padma

garbha

dzień bitwy: 14.

twórca szyku: Droṇa (K) – ustawiony, by chronić Dźajadrathę  wokół szyku śūcī

strofy: 7.63.24


Lotos / łono:

- Dźajadrathę chroniącego się w uchu igły (sūcipāśa) otacza formacja lotosu (padma), nazwana też łonem (garbha)

- tworzy ją sześciu najpotężniejszych rydwanników Kaurawów wraz z ich hufcami

parānīkabhid dzień bitwy: 17.

twórca szyku: Arjuna (P)

kontrszyk: bārhaspatya

strofy: 8.31.1-3


Rozpruwacz wrogów:

- chroniona z dwóch stron

- posiada czoło

śakaṭa dzień bitwy: 11.

twórca szyku: Droṇa (K)

kontrszyk: krauñca

strofy: 7.6.15


Wóz:

- front (pramukha)

- prawy i lewy bok (dakṣiṇapārśva, savyapārśva)

- skraj prawego i lewego skrzydła (prapakṣa)

sarvatobhadra dzień bitwy: 9.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: mahāvyūha

strofy: 6.95.38


dzień bitwy: 18.

twórca szyku: Śalya

kontrszyk: Pandawowie odpowiedzieli dzieląc swą armię na trzy części pod trzema dowódcami

strofy: 9.7.19-28


Wszędyszczęsny:

- front (mukha, pramukha, agratas)

- środek / grzbiet (madhya, pṛṣṭhata)

- prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapārśva, vāmapārśva)

śṛṅgāṭaka dzień bitwy: 8.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P)

kontrszyk: mahāvyūha

strofy: 6.83.16-22


Wielorożny:

- rogi (śṛṅga) – w l.mn.

- pępek (nābhi)

- środek (madhya)

- tył (paścāt)

sūcī dzień bitwy: 6.

twórca szyku: Judhiszthira sugeruje ten szyk, by przedrzeć się na pomoc Bhimie

strofy: 6.73.51-55


dzień bitwy: 14.

twórca szyku: Droṇa (K) – ustawiony, by chronić Dźajadrathę  w środku szyku cakraśakaṭa

strofy: 7.63.24-27


Igła:

- powinien być zastosowany gdy w armii jest mniej żołnierzy niż u przeciwnika (6.19.4-5, 12.101.44)

- wojsko ma tworzyć zwarty szyk (saṃhata), a nie luźny (vistāra)

- sugeruje ją Judhiszthira na początku bitwy, gdyż jego armia jest mniej liczna, jednak Ardźuna wybiera szyk wadźry

- ustawiany, by kogoś chronić – osoba chroniona znajduje się w uchu igły (sūcipāśa) – lub by się przedrzeć przez szyki wroga

śyena dzień bitwy: 5.

twórca szyku: Dhṛṣṭadyumna (P)

kontrszyk: makara

strofy: 6.65.4


Jastrząb:

- dziób (mukha)

- głowa (śīrṣa)

- dwoje oczu (netra)

- szyja (grīvā)

- grzbiet (pṛṣṭha / madhya)

- prawe i lewe skrzydło (dakṣiṇapakṣa, vāmapakṣa)

vajra dzień bitwy: 1.

twórca szyku: Arjuna (P)

kontrszyk:

strofy: 6.19.6-35


twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P)

kontrszyk: sarvatobhadra

strofy: 6.22.1-14

- tekst nie podaje nazwy, ale układ podobny


dzień bitwy: 7.

twórca szyku: Yudhiṣṭhira (P)

kontrszyk: maṇḍala

strofy: 6.77.21


Piorun:

- dowódca idzie na czele (agraṇī / agratas)

- pierwszego i każdego z kolejnych dowódców chronią stróże kół (cakrarakṣa) oraz straż tylna (pṛṣṭhagopa)

- szyk wszędzie mający front (sarvatomukha)

- opisany przez Indrę (6.19.7)

vyāla dzień bitwy: 4.

twórca szyku: Bhīṣma (K)

kontrszyk: ardhacandra (nie wymieniona z nazwy, taka jak poprzedniego dnia)

strofy: 6.56.1-7


Drapieżnik:

- wygląda jak niebo z chmurami podczas pory deszczowej