Category:Północny wschód i południe Indii

[[Plik:06 Północny wschód.png|alt=|mały|Północny wschód i południe subkontynentu]] [[Plik:Mapa Indii - główne rejony.png|mały|Mapa MBh - rejony i główne krainy]]

• Ostatnia kolumna to stronnictwa biorące udział w konflikcie: K=Kaurava, P=Pāṇḍava.
• W nawiasach przy miastach i bohaterach podana jest liczba wzmianek w MBh.

Królestwa z dalekiego północnego wschodu nie odgrywają wielkiej roli w MBh, ale obszar Bengalu i pogranicza Birmy są znane autorom. Protoplastą krain Bengalu i Orisy był Dīrghatamas. Siostra kapłana bogów Bryhaspatiego (Bṛhaspati) Mamatā i jej mąż Utathya spodziewają się dziecka. Będąc jeszcze w łonie, poznaje ono Wedy z sześcioma naukami pomocniczymi (aṅga). Jednak płód kopie swego wuja, za co zostaje przez niego przeklęty, by urodził się ślepy i dlatego otrzymuje on imię „Długociemny” (Dīrghatamas). Chłopiec poślubia braminkę i żyje w społeczności wieszczów. Z czasem poznaje od potomka Surabi (Saurabheya) praktyki swobody seksualnej (godharma), za co zostaje odrzucony przez żonę i wykluczony ze społeczności. Zdenerwowany Dīrghatamas ustanawia zasadę, że od tego dnia kobieta musi być wierna tylko jednemu mężowi (nawet po jego śmierci). Jego żona w złości rozkazuje synom przywiązać ojca do tratwy i puścić z biegiem Gangi. Po przepłynięciu licznych królestw wyławia go król Bali i prosi, by począł potomstwo z jego żoną Sudeszną (Sudeṣṇā). Ta jednak widząc ślepotę wieszcza podsyła mu służącą (śūdra), z którą poczyna jedenaścioro dzieci. Po naleganiach męża sama Sudeṣṇā udaje się do wieszcza, ten dotyka jej ciała i zapowiada, że urodzi pięciu synów o imionach: Aṅga, Vaṅga, Kaliṅga, Puṇḍra i Suhma, i będą oni założycielami rodów nazywanych od swoich imion. Gdy wieszcz został uleczony ze ślepoty, otrzymał imię Gotama.

Królestwa południa MBh utożsamia z demonami (rākṣasa). Jest to klasa półboskich istot, którym tekst przypisuje różne pochodzenie, np. mieli powstać jako potomstwo Bezprawia i Nieprawości (Nirṛti i Adharma). Do demonów biorących udział w wojnie należą Alambuṣa i Alāyudha, które stanęły po stronie Durjodhany oraz Ghaṭotkaca, syn Bhimy i demonicy Hidimby, który walczy po stronie Pandawów. MBh oznajmia, że w kraju Pāṇḍya znajduje się góra Ṛṣabha.  Kraina Cola (identyfikowana z Tandźawurem) wymieniana jest niezwykle rzadko i zapewne jako późniejsza interpolacja. Najwięcej o tym, co autorzy MBh wiedzieli o krajach południa dowiadujemy się z podbojów (digvijaya) Sahadewy, który został wysłany przez Judhiszthirę na południe. Znaczna partia tekstu opisująca kraje południa nie weszła do wydania krytycznego. Autorzy znają niektóre rzeki południa (Carmaṇvatī, Kāverī, Tāmraparṇī). Wiele nazw i imion władców wiąże się z Ramajaną (Kiṣkindhā, Dvivida, Śūrpāraka, Rāmaka, Vibhīṣaṇa).

Pokolenia bohaterów i ich relacje

• W nawiasach podane są istotne w rodzie kobiety. Ukośnik oddziela alternatywne imiona jednego bohatera.