Churī – puginał

Informacje wstępne

Różnica między mieczem a sztyletem jest dość płynna. Podstawą rozróżnienia jest długość narzędzia. Jedna z sanskryckich nazw na sztylet ukazuje właśnie tę różnicę: asiputrikā – „córka miecza”.

Historia

Późny okres harappański (1900-1300 p.n.e.)
mały|150x150px|Miecz i sztylet z kultury harappańskiej (źródło: Morio, 2015, s. 102)[1].|link=https://wiki.mahabharata.ckc.uw.edu.pl/index.php%3Ftitle=Plik:Obraz1aa.pngW górnych warstwach wykopalisk w Mohendżo Daro datowanych na 1800-1600 p.n.e. odnaleziono dwa miecze i dwa sztylety zaopatrzone w grube wzmacniające żeberka oraz otwory na nity (Allchin & Allchin, 1973, s. 207 rys. 25 nr 5 i 9).
Kultura skarbów miedzianych (1500-1100 p.n.e.)
mały|150x150px|Miecz i sztylet ze skarbów wyrobów miedzianych z Doabu  (wg B.B. Lal) opublikowane na: [https://archaeologyonline.net/artifacts/19th-century-paradigms-5 https://archaeologyonline.net]Wśród miedzianym przedmiotów epoki odnajdujemy też puginały. Tak jak miecze i groty tego okresu są zaopatrzone w żeberko.
mały|150x150px|Miedziany mieczyk, Fort Munro (wg S. Pigotta) źródło: (Allchin & Allchin, 1973, s. 212)[2].|link=https://wiki.mahabharata.ckc.uw.edu.pl/index.php%3Ftitle=Plik:Skanowanie0009aa.jpgMieczyk odnaleziony w Forcie Munro (Pakistan), a datowany na 1150 p.n.e. mierzy jedynie ok. 18 cm, więc może być traktowany jako rodzaj puginału.
Reliefy neoasyryjskie (883-631 p.n.e.)
mały|150x150px|Wojownik asyryjski z puginałem (źródło: Dezso, 2012, ilustracje uzupełniające)[3].Miecze armii asyryjskiej swą długością bardziej przypominają puginały. Dłuższe były buławy, często przytraczane do pasa lub za niego zatykane.
Reliefy Achemenidów (559-330 p.n.e.)
[[Plik:Achemenidzki kawalerzysta z Hellespontu, sarkofag Altikulac’a, wczesny IV w. p.n.e. - puginał.jpg|mały|150x150px|Achemenidzki kawalerzysta z Hellespontu, sarkofag Altikulac’a, wczesny IV w. p.n.e. (źródło: wikimedia).]]Miecz u pasa kawalerzysty perskiego może z powodzeniem uchodzić za puginał.
Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.)
mały|150x150px|Sirkap, II w. p.n.e – II w. n.e. Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018)Proste noże odnajdujemy wśród artefaktów odkrywanych w Taksili.
mały|150x150px|Atak Mary, muzeum Lahore, II-III w. (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018)mały|Atak Mary, Gandhara, okres Kuszanów, II-III w., wysokość 67 cm, Freer Galery of Art., (źródło: Lippe, 1970, plate 11)[4].Na rzeźbach z okresu Kuszanów spotykamy broń, którą można uznać za puginały. Obok dwa przykłady ze scen ataku Mary. Puginały w tym czasie odróżniają się od mieczy przytraczanych do pasa. Na drugim z reliefów puginał ma kształt liścia (asipattra), a jego jelec zagina się ku ostrzu.
mały|150x150px|Puginały, rekonstrukcja wyglądu na podstawie rzeźb z Nagarjunakondy (Murthy, 1966, s. 212)[5]Puginały na rzeźbach z Nagarjunakondy  mają mocno zakrzywioną klingę.  Ich wygląd może przywoływać skojarzenie z pazurem. Tak mógł wyglądać „pazur” (nakhara), broń kilkakrotnie wspomniana w MBh.

Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego

W MBh nie odnajdujemy terminów nazywających puginał takich jak: ćurikā, vāsi, kṛpāṇī, asiputrikā. Spotykany termin kṣurapra, który w pewnych kontekstach może wskazywać na sztylet, ale najczęściej określa on strzałę lub jakikolwiek ostry przedmiot.

Najciekawszym terminem wskazującym na rodzaj puginału wzmiankowanym w MBh jest nakhara – „pazur”. Etymologia przywołuje na myśl nóż podobny do indonezyjskiego karambitu z zagiętym ostrzem i otworem na kciuk umożliwiający zadawanie ciosów podobnych do cięć pazurów tygrysa. Zagięte ostrza sztyletów spotykamy na rzeźbach z Nagarjunakondy. Broń inspirowana nazwą sanskryckiego „pazura” pojawia się w okresie Mogołów i nazywana jest bāgh-nakh – „szpony tygrysa”. Jest to rodzaj kastetu z otworami na palce i metalowymi szponami.

Poniżej prezentujemy typowe dla późniejszych Indii puginały, ukazujące fantazję orientalnych twórców oręża:

katar (kaṭāra – tamil.)	poprzeczny uchwyt służy do zadawania sztychów pojawił się w czasach państwa Widźajanagar (ok. XIV w.)	bezramki|150x150px|
jambiya (arab.)	arabskiego pochodzenia, popularny w Turcji, Persji i Indiach głownia obosieczna, krzywa charakterystyczna pochwa wygięta w kształcie litery U	bezramki|150x150px|
khanjar (arab.)	pochodzenia tureckiego lub perskiego podobny do jambiyi (również pochwa), różni się rękojeścią przypominającą pistolet	bezramki|150x150px|
pesh kabz (pers.)	„chwyt przedni” pochodzenia perskiego wprowadzony w Indiach przez Mogołów jednostronne ostrze, zakrzywione, z grubym grzbietem w kształcie litery „T”.	bezramki|150x150px|
bichuvā (hindi)	„żądło skorpiona” powstał w księstwie Widźajanagaru podwójnie wygięte ostrze, podobne do bawolego rogu, często rozwidlone lub podwójne (ok. 25 cm) rękojeść w kształcie pętli chroniącej dłoń	bezramki|150x150px|
chilanum (cilānam – hindi?)	„obrać” charakterystyczna rękojeść rozwidlająca się przy ostrzu by chronić dłoń ostrze falujące pochodzi z Nepalu lub rejonu Marathów	bezramki|150x150px|
bhuj	nazwa miejscowości w Kaććh sztylet z Sindhu i Gudźaratu nazywany „nożem słoniowym”, gdyż przy rękojeści ma stylizowanego słonia jednosieczne tasakowate ostrze, na długiej rękojeści (17-25 cm)	bezramki|150x150px|
kukri (khukurī – nepal.)	nepalski nóż bojowy używany przez Gurkhów klinga zakrzywiona w kierunku ostrza używany jako broń sieczna lub maczeta	bezramki|150x150px|
bāgh-nakh (marathi)	„szpon tygrysa” broń stosowana przez Radźputów i Marathów cztery lub pięć zakrzywionych ostrzy przypominających szpony tygrysa umieszczonych na metalowym pręcie z dwoma pierścieniami haczykowate ostrza można było schować w zaciśniętej pięści, a na pierścieniach dla niepoznaki umieszczano szlachetne kamienie mógł mieć dodatkowe ostrze typu bichuwā przytwierdzone do jednego z pierścieni przeznaczona do cięcia, szczególnie podrzynania gardła bāgh-nakh użył bohater Marathów Śiwadźi podczas spotkania z Afzal Khanem	bezramki|150x150px| bezramki|150x150px|
maru (maduvu -  tamil.)	„róg antylopy” broń tamilska sporządzona z dwóch rogów antylopy (Antilope cervicapra) połączonych tak, by powstał uchwyt dłoń dodatkowo może być chroniona małą tarczą w Pendźabie maru wykonywano w całości ze stali; jej wariantem jest vajra-muṣṭi – „piorunowa pięść”	bezramki|150x150px| bezramki|150x150px|

• Rysunki oręża w tabeli z: (Paul, 2005, s. 59, 70–71, 100–101).