Pielgrzymka Ramy (rāmatīrthayātrā)

From en-MahabharataWiki
Jump to navigationJump to search

Pielgrzymka Ramy (rāma-tīrtha-yātrā 9.34-53)

Streszczenie

mały|Rekonstrukcja trasy pielgrzymkowej Balaramy wg MBh 9.34-53 Sekcja poświęcona pielgrzymce Ramy do brodów Saraswati zawiera 1075 strof uporządkowanych w 21 rozdziałów. Główną treścią sekcji są opowieści związane z miejscami pielgrzymkowymi, które odwiedza brat Kryszny, Rama. Niektóre z nich zyskały wielką popularność i doczekały się licznych interpretacji w literaturze puranicznej, inne są mniej znane. Oto lista najważniejszych:

  • Daksza przeklina Księżyc (Prabhāsa 9.34),
  • Trita spełnia ofiarę w studni (Udapāna 9.34),
  • Mankanaka spotyka Śiwę (Saptasārasvata 9.37),
  • głowa Rakszasy przywiera do łydki Mahodary (Kapālamocana 9.38),
  • konflikt Wiśwamitry i Waśiszthy – przeklęcie Saraswati (Pṛthūdaka 9.39, Sthāṇu 9.41),
  • narodziny Skandy i jego namaszczenie na generała (Sthāṇu / Soma-tīrtha 9.43-45),
  • Srućawati i Arundhati gotują głożynę (Badarapācana 9.47),
  • Asita Dewala poznaje wielkość ascety Dźagiszawji (Āditya-tīrtha 9.49),
  • Dadića daje swe kości Indrze, a Saraswata uczy braminów Wedy (Sārasvata  9.50),
  • Kuru orze pole, by zapewnić poddanym niebiosa (Samantapañcaka 9.52).


Jednak tym co najbardziej intryguje w sekcji jest sama trasa pielgrzymki wzdłuż na wpół mitycznej rzeki. Saraswati pojawia się już w Rygwedzie (74 wzmianki) obok innych rzek głównie wiązanych z doliną Indusu. W hymnie do rzek (RV 10.75.5) wymieniona jest ona po Gangesie i Jamunie, a przed Śutudri (Satledź), co uważa się za wskazówkę jej lokalizacji. W późniejszej literaturze bramińskiej (np. Pañcaviṃśa-brāhmaṇa 25.10.1) znajdujemy informacje o jej znikaniu (sarasvatyā vinaśane dīkṣante).

Rozdziały

nr strof streszczenia rozdziałów

34. Prabhasa – przeklęcie Księżyca (prabhāsa-tīrtha-varṇana / caṃdra-śāpa-mokṣa)

1-4 Dźanamedźaja pyta o pielgrzymkę Ramy:
  • przyczyna pielgrzymki – Rama nie chce brać udziału w konflikcie.
5-14 Waiśampajana przypomina wcześniejsze wydarzenia:
  • paktowanie Kryszny o pokój,
  • przygotowania do bitwy,
  • Rama wyrusza na pielgrzymkę do Saraswati, a Kryszna na wojnę.
15-28 Przygotowania do wyprawy (zabierany dobytek):
  • procedury odwiedzania świętych brodów (orszak, jałmużna, karmienie ubogich),
  • opis dobrobytu na drodze pielgrzymkowej.
29-32 Dary rozdawane prze Ramę (metrum triṣṭubh).
33-39 Dźanamedźaja pyta o święte brody, a szczególnie Prabhasę (Prabhāsa) i historię choroby Księżyca.
40-77 Opowieść o tym, jak Daksza przeklina Księżyc wątleniem.
78-81 Z Prabhasy Rama udaje się do Ćamasodbhedy (Camasodheda), a następnie do Udapany (Udapāna).

35. Udapana – studnia Trity (trita-kūpa-varṇana / udapāna-praśaṃsana / trita-vara-lābha)

1-29 Kapłan Trita wpada do studni, jego bracia zabierają bydło i odchodzą.
30-41 Trita wyobraża sobie, że przeprowadza ofiarę z somy – bogowie przybywają do studni.
42-51 Uwolnienie Trity, studnia staje się świętym brodem, a bracia małpami.
52-53 Rama dotyka wody, rozdaje dary i udaje się do Winaśany (Vinaśana).

36. Brody nad Saraswati (naimiṣeya-kuñja-praśaṃsā / sarasvatī-praśaṃsana)

1-3 Vinaśana – miejsce, gdzie  znika Saraswati z nienawiści do Abhirów i sług (śūdra).
4-10 Subhūmika – bród nimf, co miesiąc przybywają tu niebianie, ziemi zamieszkana przez braminów.
11-13 Bród gandharwów – miejsce muzyki i tańca.
14-19 Gargasrotas – Garga przedstawia tu wiedzę astronomiczną.
20-25 Śaṅkha – ogromne drzewo, przy którym gromadzą się wieszczowie i niebianie, a jedząc jedynie owoce tego drzewa, osiągają niewidzialność.
26-28 Las Dvaita.
29-33 Nāga-dhanvāna – siedziba Wasukiego i węży.
34-38 Miejsce, w którym Saraswati zawraca i płynie na wschód – Dźanamedźaja pyta, jak to jest możliwe.
39-47 Asceci po ofierze w Naimiszy zasiedlają brzegi Saraswati aż po Samantapańćakę:
  • opis licznych ofiar i nagromadzenia ascetów,
  • rodzaje ascetów (vālakhilya, aśmakuṭṭa itd.).
48-56 Ofiarnicy z zachodu przybywają na Pole Kurów:
  • brak miejsca na rozłożenie placów ofiarnych,
  • to dla nich Saraswati zmienia bieg, tworząc gaje.
57-63 Saptasārasvata – lista drzew rosnących w gajach oraz kategorie ascetów.

37. Siedem Saraswati i historia Mankanaki (sārasvatopākhyāna / sapta-sārasvata-praśaṃsā / maṅkaṇaka-vara-pradāna / maṅkaṇaka-carita)

1-2 Dźanamedźaja chce się dowiedzieć więcej o brodzie Saptasaraswata i o Mankanace.
3-4 Istnieje siedem Saraswati, które zjawiają się tam, gdzie się je przywołuje: Suprabhā, Kāñcanākṣī, Viśālā, Mānasahradā, Oghavatī, Suveṇu, Vimalodakā.
5-14 Ofiara Brahmy w Puszkarze – przywołana jest Suprabhā.
15-18 Ofiara w Naimiszy – przywołana jest Kāñcanākṣī.
19-20 Ofiara w Gaji – przywołana jest Viśālā.
21-23 Ofiara Uddalaki w północnej Kosali – przywołana jest Mānasahradā.
24-25 Ofiara na polu Kurów – przywołane są Suveṇu oraz Oghavatī.
26 Ofiara Dakszy u źródeł Gangi – przywołana jest Vimalodakā.
27-50 Opowieści o Mankanace:
  • wszystkie siedem rzek jest obecnych w brodzie Saptasārasvata,
  • Mankanaka kąpie się w Apadze (Āpagā) i na widok nagiej kobiety roni nasienie – z niego rodzą się rodzice wiatrów (maruta),
  • Mankanaka tańczy na widok soku płynącego z rany – spotkanie z Śiwą (pochwała Boga).

38. Brody Kapalamoćana i Prythudaka (kapālamocana-pṛthudaka)

1-3 Rama spędza noc w brodzie, rozdaje dary i wyrusza w dalszą drogę.
4-21 Bród Auśanasy Kapālamocana, w którym Śukra stworzył dzieło o prawie (Śukra-nīti):
  • opowieść o tym jak głowa rakszasy przywarła do łydki wieszcza Mahodary.
22-33 Bród Pṛthūdaka – w nim można zyskać bramińskość:
  • umierający Ruṣaṅgu wychwala świętość brodu,
  • bramińskość uzyskali tu: Ārṣṭiṣeṇa, Viśvāmitra, Sindhudvīpa, Devāpi i inni.

39. Prythudaka – historia Wiśwamitry (viśvāmitra-vara-pradāna / pṛthūdaka-praśaṃsana)

1-9 Mało zdolny Arsztiszena poznaje Wedy i błogosławi bród.
10-32 Opowieść o tym, jak Wiśwamitra zostaje braminem:
  • Gadhi przekazuje tron swemu synowi Wiśwamitrze,
  • konflikt Wasiszthy i Wiśwamitry,
  • umartwienia Wiśwamitry,
  • Rama rozdaje dary i udaje się do pustelni Dalbhja Baki.

40. Opowieść o Bace i bród Jajatiego (bakopākhyāna / yāyāta-mahātmya)

1-25 Opowieść o Dalbhja Bace:
  • Dhrytarasztra obraża bramina Bakę, a ten w ofierze niszczy jego królestwo,
  • król na radą astrologów błaga Bakę o przebaczenie,
  • Bryhaspati składa w tym brodzie ofiarę, w której niszczy demony.
28-35 Rama rozdaje dary i udaje się do brodu Jajatiego – opis ofiary syna Nahuszy.

41. Bród Sthanu – opowieść o przeklęciu Saraswati (sarasvatī-śāpa)

1-24 Bród Vasiṣṭhāpavāha – rywalizacja między Wiśwamitrą a Wasiszthą:
  • tu Sthanu praktykuje ascezę, a Skanda zostaje namaszczony na generała,
  • Wiśwamitra rozkazuje Saraswati porwać Wasiszthę i przynieść do eremu.
25-39 Ganga oszukuje Wiśwamitrę i zostaje przeklęta:
  • Wasisztha wysławia Saraswati (29-31),
  • Saraswati wypełnia się krwią.

42. Saraswati uwalnia się od klątwy i staje się Jutrznią (vasiṣṭānvāpavaha / aruṇā-praśaṃsana / śāpa-mokṣa)

1-13 Uwolnienie Saraswati od klątwy:
  • krew płynąca w rzece staje się pożywieniem rakszasów,
  • wieszczowie zdejmują klątwę.
14-22 Rakszasy proszą o inne źródło pożywienia i je otrzymują:
  • kto zostaje rakszasem po śmierci (lista grzechów),
  • nieczyste jadło spożywane przez rakszasy.
23-37 Saraswati przemienia się w rzekę Arunę (Aruṇā) – historia klątwy Indry:
  • Indra zawiera pakt z demonem Namućim i zrywa go, zabijając demona,
  • Brahma zaleca Indrze kąpiel w Jutrzni, by uwolnił się od grzechu.
38-41 Rama kąpie się w rzece i podąża do brodu Księżyca – skrót opowieści o ofierze Księżyca i bitwie Skandy z Taraką (metrum triṣṭubh).

43. Narodziny Karttikeji – zgromadzenie niebian (kumāra-saṃbhava / kumārābhiṣeke deva-gaṇa-samāgama)

1-18 Historia narodzin Karttikeji:
  • Siwa roni spermę, która wpada w ogień,
  • płód przekazany jest Gangesowi, następnie Himalajom, mamkami dziecka zostają Plejady.
19-33 Lista bóstw, które przybyły do chłopca i spotkanie z Śiwą – opis zdeformowanych członków orszaku Śiwy.
34-42 Karttikeja przyjmuje cztery postacie i jednocześnie podchodzi do czwórki rodziców.
43-52 Brahma obdarowuje Karttikeję przywództwem wśród bogów.

44. Namaszczenie Karttikeji – opis armii (kumārābhiṣeke gaṇa-saṃkīrtana /  kumāra-sainya-varṇana)

1-20 Ceremonia namaszczenia – lista przybyłych bogów, wieszczów i boskich istot.
21-50 Każdy z bogów przekazuje swych towarzyszy-wojów Karttikeji – lista.
51-72 Imiona wojowników w armii Karttikeji.
73-110 Opis wyglądu orszaku – krzyżówki zwierząt, deformacje ciała.

45. Zwycięstwo Karttikeji – śmierć Taraki i rozłupanie góry Krauńća (kumāra-vijaya / krauñca-bhedana / tāraka-vadha)

1-29 Mateczki (mātṛ-gaṇa) służące Karttikeji – lista imion.
30-40 Opis wyglądu i miejsca zamieszkania mateczek.
41-47 Dary bogów dla Karttikeji.
48-58 Karttikeja rusza do boju – opis armii i wymarszu.
59-70 Opis bitwy z Taraką:
  • potęga włóczni Karttikeji,
  • uśmiercenie Taraki i innych demonów – opis pogromu.
71-81 Rozłupanie góry Krauńća:
  • demon Bana chroni się w górze Krauńća, Karttikeja ją przeszywa włócznią,
  • opis zbiegających z góry zwierząt i boskich istot.
82-95 Bogowie opiewają zwycięstwo Karttikeji; Rama czci bród, w którym wydarzenie miało miejsce.

46. Koronacja Waruny i błogosławieństwo Kubery (varuṇābhiṣeka / kubera-vara-lābha)

1-4 Dźanamedźaja pyta o namaszczenie Waruny.
5-11 Opowieść o koronacji Warnuny na króla Wód.
12-29 Rama kąpie się i udaje do kolejnych brodów:
  • Ognia – historia ukrycia się Ognia w drzewie śami,
  • Brahmayoni – gdzie Brahma stworzył pożywienie niebian,
  • Kubery – gdzie bóg ten otrzymuje władzę nad bogactwem i inne błogosławieństwa,
  • Badara-pācana (Głożynowarowy).

47. Bród Głożynowarowy – śluby Srućawati i Arundhati (badara-pācanopākhyāna / srucāvatī-vara-lābha)

1-27 Opowieść o ślubie Srućawati:
  • Srućawati spełnia ascezę, by mieć Indrę za męża,
  • Indra przychodzi w postaci Wasiszthy i prosi ascetkę o gotowanie owoców głożyny,
  • gdy kończy się opał, kobieta zaczyna spalać swe ciało – Indra darzy ją błogosławieństwem.
28-46 Indra opowiada historię Arundhati i siedmiu mędrców:
  • mędrcy udają się w Himalaje, zostawiając swą żonę Arundhati,
  • przez dwanaście lat suszy Arundhati gotuje głożynę i słucha opowieści od Śiwy przebranego za bramina,
  • Arundhati prosi o pobłogosławienie brodu.
47-55 Indra błogosławi Srućawati i bród Głożynowarowy.
57-61 Opowieść o narodzinach Srućawati; Rama udaje się do brodu Indry.

48. Rama odwiedza brody: Indry, Ramy, Jamuny i Słońca (aditya-varṇana / aditya-stuti)

1-5 Bród Indry, w którym spełnił on setkę ofiar.
6-9 Bród Paraśuramy, w którym spełnił on ofiarę przekazując ziemię braminom.
10-14 Bród Jamuny, gdzie Waruna przeprowadził ofiarę, podczas której wybuchła wojna bogów z demonami.
15-23 Bród Słońca, gdzie spełnił on ofiarę i zyskał zwierzchnictwo nad światem; w brodzie obmył się też Wisznu po zabiciu Madhu i Kaitabhy.

49. Opowieść o Dźagiszawji (jagīṣavya-māhātmya)

1-11 Pochwała cech Asita Dewali, u którego zatrzymuje się Dźagiszawja.
12-23 Asita Dewala wątpi w świętość Dźagiszawji – mędrzec ukazuje się wszędzie tam, gdzie podąża Dewala.
24-44 Dewala podąża do coraz wyższych światów i we wszystkich widzi czczonego Dźagiszawję: sidda-loka, pitṛ-loka, yāmya-loka, soma-loka, światy odprawiających ofiarę: agnihota, paurṇamāsa, cāturmāsya, agniṣṭoma, vājapeya, rājasūya, puṇḍarīka, aśvamedha, naramedha, sautrāmaṇi; światy bogów: mitrāvaruṇa, āditya, rudra, vasu, bṛhaspati; oraz go-loka; brahmasatrin; pati-vrata-loka; brahma-loka.
45-51 Nie mogąc podążać dalej za Dźagiszawją, Dewala prosi mędrców o objaśnienie sytuacji i zstępuje do swego eremu – tu widzi ponownie Dźagiszawję.
52-65 Dewala prosi Dźagiszawję o nauki i wyrzeka się świata – wyższość wyrzeczenia nad obowiązkami głowy domu.

50. Opowieść o Saraswacie (sārasvata-stuti)

1 Bród Księżyca – gdzie miał miejsce bój z Taraką lub o Tarę.
2-24 Bród Saraswaty – narodziny Saraswaty:
  • nimfa Alambusza kusi Dadhićego, Saraswati przyjmuje jego nasienie,
  • Saraswati przekazuje dziecko ojcu, a ten ją błogosławi.
25-33 Dadhića oddaje swe kości Indrze, który z nich wykonuje oręż do walki z demonami.
34-42 Podczas dwunastu lat suszy Saraswata pozostaje nad Saraswati, inni bramini odchodzą i zapominają Wedy.
43-51 Bramini proszą Saraswatę, by przekazał im Wedy, ten godzi się pod warunkiem, że zostaną jego uczniami.

51. Opowieść o starej dziewicy (vṛddha-kumāry-upākhyāna)

1-9 Wieszcz Kuni Gargja z myśli tworzy córkę, ta oddaje się ascezie, nie wychodząc za mąż.
10-23 Narada tłumaczy starej ascetce, że bez sakramentu małżeństwa nie wejdzie do wyższych światów, ta ofiarowuje połowę swej ascezy temu, kto się z nią ożeni:
  • układ ślubny z Śryngawatem – małżeństwo na jedna noc,
  • ascetka ponownie staje się młodą i piękną kobietą,
  • przed odejściem błogosławi bród.
24-26 Rama dowiaduje się o śmierci Śalji i udaje się do Samantapańćaki.
52. Pochwała Pola Kurów (kurukṣetra-praśaṃsā)
1-11 Kuru orze pole, by ludzie, którzy na nim umrą, wyzwolili się od grzechów – Indra wyśmiewa króla.
12-16 Indra błogosławi miejsce – niebo osiągną ci, którzy tu umrą w boju lub poszcząc.
17-21 Pochwała świętości Pola Kurów i Samantapańćaki.

53. Spotkanie z Naradą (nārada-vacana)

1-9 Erem Wisznu, w którym bóg odprawiał ofiary, a córka Śandilii osiągnęła niebiosa.
10-15 Kolejne miejsca odwiedzane przez Ramę: Plakṣaprasravaṇa, Kārapacana, erem Mitry i Waruny, brzeg Jamuny – gdzie Rama spotyka się z Naradą.
16-31 Opis wyglądu i charakteru Narady, przywitanie – wieszcz opowiada o wieściach z pola walki (lista poległych i ocalałych) i radzi obejrzeć pojedynek na maczugi Bhimy i Durjodhany.
32-37 Rama odsyła towarzyszy pielgrzymki do Dwaraki, a sam wychwala Saraswati i udaje się obejrzeć pojedynek.