Znaczenia imion Ardźuny

From en-MahabharataWiki
Revision as of 09:18, 28 July 2021 by imported>AndBab
Jump to navigationJump to search

Imiona rodowe

Paurava
Potomek Puru (Pūru) – protoplasta rodu, urodzony w dynastii księżycowej, najmłodszy syn Jajatiego (Yayāti), który oddał ojcu swą młodość.
Bhārata
Potomek Bharaty (Bharata) – protoplasta rodu, potomek w linii Puru, syn Suszmanty i Śakuntali (Duṣmanta, Śakuntalā), od którego imienia pochodzi określenie Indii (Bhāratavarṣa).
Tāpatya
Potomek Tapati (Tapatī) – rzeka, żona Samwarany (Saṃvaraṇa) i matka Kuru.
Kaurava
Potomek Kuru (Kuru) – protoplasta rodu, potomek w linii Puru, syn samwarana i rzeki Tapati (Saṃvaraṇa, Tapatī), orze Pole Kurów, by umierający na nim osiągnęli niebiosa (9.52).

Imiona patronimiczne, matronimiczne i relacyjne

Pākaśāsani
Indra-
Aindri
Śakra-
Sura-
Tridaśavara-
Vāsava-
Vāsavi
syn Indry – Imiona patronimiczne utworzone od określeń Indry np. Pākaśāsana (głupcogromca / pogromca ignorantów lub zabójca demona Paki), Śakra (silny, potężny), Vāsava (związany z Wasu), Tridaśavara (najlepszy z trzydzistki bogów).
Pāṇḍava
Pāṇḍaveya
syn Pandu (Paṇḍu) – imiona odojcowskie.
Kaunteya
Kuntī-
Pārtha
syn Kunti, Prythy (Kuntī, Pṛthā) – imiona odmatczyne.
Bhīmānuja
Prabhañjanasutānuja
młodszy brat Bhimy (Bhīma) – mogą być utworzone od różnych imion brata np. syn „łamiącego” tj. boga wiatru (Prabhañjana).
Kṛṣṇasārathi
mający Krysznę za woźnicę.

Imiona osobowościowe

Jaya

Vijaya

Jiṣṇu

Zwycięzca – „zwycięstwo”, „wielkie zwycięstwo”, „zwyciężający”, wyrazy utworzone od pierwiastka czasownikowego: ji – zwyciężać.
Bībhatsu Bibhatsu – „odrażający”, „okrutny”, wyraz utworzony od pierwiastka czasownikowego: bādh – zatrzymywać, nękać; bībhatsā – odraza, obrzydlistwo, okrucieństwo.
Guḍākeśa Bujnowłowy – „mający gęste włosy” (od: guḍa – piłka, syrop cukrowy; keśa – włosy)

lub

Pan Snu – „władający nad lenistwem / snem” (od: guḍākā – lenistwo, gnuśność, sen;  īśa – pan, władca).

Imiona epizodyczne

Dhanañjaya Dóbr zdobywca – „Ten, który zdobył bogactwa” (od: dhana – łup, bogactwo; ji – zwyciężać; jaya – zwycięstwo). Imię, które otrzymał Arjuna po zdobycia dla Judhiszthiry bogactw na przeprowadzenie ofiary królewskiej (rājasūya).
Bṛhannalā Bryhannala – „wielka trzcina”. Imię żeńskie, które przyjął Arjuna ukrywając się jako eunuch na dworze Wiraty.
Nara Nara – „człowiek”. Imię Ardźuny identyfikujące go z poprzednim żywotem jako towarzysza Narajany (Nārāyaṇa).
Savyasācin Leworęki – „napinający [łuk] lewą ręką” (od: – stworzyć, począć, urodzić, savya – lewy, odwrotny, lewa ręka; sac – łączyć, przylegać, być zaznajomionym, używać). Imię Ardźuny wskazujące, że był mańkutem lub potrafił władać obiema rękami. MBh 4.39.17 wyjaśnia:

ubhau me dakṣiṇau pāṇī gāṃḍīvasya vikarṣaṇe

tena deva-manuṣyeṣu savyasācīti māṃ viduḥ

„Obie me ręce są prawe, gdy napinam łuk Gandiwę,

dlatego wśród ludzi i bogów znany jestem Sawjasaćiem”.

Kṛṣṇa Czarny – imię, które Ardźuna dzieli z Kryszną i Draupadi (Kṛṣṇā).
Phālguna Phalguna – derywat od wyrazu: phalguna – „czerwonawy”. Jest to też nazwa konstelacji (phalgunī), od której nazywany jest jeden z miesięcy. Być może pod nią urodził się Arjuna.

Imiona atrybutarne

Kirīṭamālin

Kirīṭin

Zdobny w diadem – „posiadacz diademu” (od: kirīṭa – diadem, tiara, korona; mālā – sznur, rząd, korale, różaniec, girlanda).
Gāṇḍīvabhṛt

Gāṇḍīvin

Dzierżca Gandiwy – „trzymający Gandiwę” (od: gaṇḍi – pień drzewa od korzeni do korony) łuk Ardźuny, z niewyczerpywalnym kołczanem. Pierwszym jego posiadaczem był Brahman, następnie władali nim Soma i Waruna (Varuṇa). Na prośbę Ognia Waruna podarował go Ardźunie by ten wsparł Ogień podczas spalenia lasu Khandawa (Khāṇḍava). Przed śmiercią Ardźuna ciska go do morza by wrócił do Waruny.
Kapidhvaja

Vānaradhvaja

Śākhāmṛgadhvaja

Mający proporzec z małpą – wyrazy utworzone od: kapi / vānara / śākhāmṛga – małpa; dhvaja – proporzec, sztandar, godło, emblemat, znak. Imię Ardźuny utworzone od proporca na którym znajdowało się godło z małpą.
Śvetāśva

Śvetahaya

Białokonny – „Mający białe konie” (od: śveta – biały, jasny; haya, aśva – koń). Imię Ardźuny utworzone od maści koni zaprzęganych do rydwanu.