Potomstwo Brahmy
Stworzenie istot zostało opisane w sekcji „Zstąpienie pierwszych dynastii” (Ādivaṃśāvataraṇa 1.59-61). Brahma ma 6 synów o imionach: Marīci, Atri, Aṅgiras, Pulastya, Pulaha, Kratu. Powstali oni z myśli prarodzica, bez udziału kobiety i stali się ojcami stworzeń. Wśród nich czołowe miejsce piastuje Marići, którego syn Kaśjapa (Kaśyapa) poślubił 13 córek Dakszy (Dakṣa) (1.59.10-13) o imionach: Aditi, Diti, Danu, Kālā, Anāyu, Siṃhikā, Muni, Krodhā, Prāvā, Ariṣṭā, Vinatā, Kapilā, Kadrū[1]. To one faktycznie stoją za zapełnieniem świata ludźmi, bogami (deva) i antybogami (asura). Z Aditi rodzą się bogowie. Diti, Danu, Kala, Anaju, Simhika i Krodha dają początek antybogom. Z Winaty rodzą się ptaki, z Kadru węże, a Muni i Prawa dają początek nimfom (apsaras) i gandharwom. Również Ariszta musi być matką gandharwów, skoro jej synem jest władca gandharwów o imieniu Hansa (Haṃsa), który inkarnuje na ziemi jako Dhrytarasztra (1.61.77-78).
Potomkowie córek Dakszy poślubionych Kaśjapie
Aditi |
12 Aditjów (Āditya):
Dhātṛ, Mitra, Aryaman, Śakra, Varuṇa, Aṃśa, Bhaga, Vivasvat, Pūṣan, Savitṛ, Tvaṣṭṛ, Viṣṇu (1.59.14-16). Potomstwo boga Słońca (Vivasvat / Savitṛ):
|
Diti |
dynastia dajtjów (daitya)
syn: Hiraṇyakaśipu (5 synów): Prahrāda, Saṃhrāda, Anuhrāda, Śibi, Bāṣkala. | (3 synów): Virocana / Bali, Kumbha, Nikumbha. | (1 syn): Bāṇa (1.59.17-20) |
Danu |
dynastia danawów (dānava)
40 synów (krodhavaśagaṇa): Vipracitti, Śambara, Namuci, Puloman, Asiloman, Keśin, Durjaya, Ayaḥśiras, Aśvaśiras, Ayaḥśaṅku, Gaganamūrdhan, Ketuman, Svarbhānu, Aśva, Aśvapati, Vṛṣaparvan, Ajaka, Aśvagrīva, Sūkṣma, Tuhuṇḍa, Ekacakra, Virūpākṣa, Hara, Ahara, Nicandra, Nikumbha, Kupatha, Kāpatha, Śarabha, Śalabha, Sūrya, Candramas, Ekākṣa, Mṛtapan, Pralamba, Naraka, Vātāpi, Śaṭha, Gaviṣṭha, Dīrghajihva (1.59.21-29) |
Siṃhikā |
wrogowie Księżyca (zaćmienia): Rāhu, Sucandra, Candrahantṛ, Candravimardana (1.59.30) |
Anāyu |
4 synów, ostatni zaprzysiężony wróg Indry: Vikṣara, Bala, Vīra, Vṛtra (1.59.31-33) |
Kālā |
aspekty czasu i destrukcji: Vināśana, Krodha, Krodhahantṛ, Krodhaśatru (1.59.34) |
Vinatā |
ptaki: Garuḍa, Aruṇa, Tārkṣya, Ariṣṭanemi, Āruṇi, Vāruṇi (1.59.39)
| + Śyenī (żona) (dwaj synowie): Saṃpāti, Jaṭāyuṣa (1.60.68-69) |
Kadrū |
węże (pannaga): Śeṣa, Ananta, Vāsuki, Takṣaka, Kūrma, Kulika (1.59.40) |
Muni |
16 synów gandharwów (devagandharva): Bhīmasena, Ugrasena, Suparṇa, Varuṇa, Gopati, Dhṛtarāṣṭra, Sūryavarcas, Anetra, Varhaparṇa, Kāśīpati, Patravat, Arkaparṇa, Prayuta, Bhīma, Citraratha, Śāliśiras, Pradyumna, Kali, Nārada (1.59.41-43) |
Prāvā |
nimfy wodne (apsaras): Anavadyā, Anuvaśā, Anūnām, Aruṇā, Priyā, Anūpā, Subhagā, Bhāsī, Menakā, Sahajanyā, Pārṣṇinā, Puñjakas, Ghṛtasthalā, Ghṛtācī, Viśvāsī, Urvaśī, Alambusā, Miśrakeṣī, Vidyutparṇā, Tulānaghā, Aruṇā, Rakṣitā, Rambhā, Manoramā, Asitā, Subāhu, Suvratā, Subhujā, Supriyā, Atibāhu, Hahāhuhū, Tumburu.
10 synów gandharwów (gandharva): Siddha, Pūrṇa, Barhin, Pūrṇāśa, Mahāyaśas, Brahmacārin / Ratiguṇa, Suparṇa, Viśvāvasu, Bhānu, Sucandra (1.59.44-58) |
Synowie Brahmy zrodzeni z umysłu i ich potomstwo
Marīci |
1 syn (mąż trzynastu córek Dakszy): Kaśyapa (1.59.11) |
Aṅgiras |
3 synów (pierwszy preceptor bogów): Bṛhaspati, Utathya, Saṃvarta (1.60.4-5) |
Pulastya |
demony, małpy, półludzie, jakszowie: rākṣasa, vānara, kiṃnara, yakṣa (1.60.7) |
Pulaha |
antylopy, lwy, tygrysy, półludzie, niedźwiedzie: mṛga, siṃha, vyāghra, kiṃpuruṣa, ṛkṣa
córka: śarabhā (kobieta nie nadająca się do zamążpójścia) (1.60.7) |
Kratu |
60 000 synów: vālakhilya (niziołki wielkości kciuka, orszak boga Słońca) (1.60.8) |
Synowie Brahmy zrodzeni z różnych części ciała i ich potomstwo
Sthāṇu |
Identyfikowany jako Śiwa.
11 synów, Rudrowie: Mṛgavyādha, Śarva, Nirṛti, Ajaikapāt, Ahirbudhnya, Pinākin, Dahana, Iśvara, Kapālin, Sthāṇu, Bhava (1.60.1-3). Listy występujące w MBh różnią się między sobą. Dodatkowe imiona z innej listy: Virūpākṣa, Raivata, Hara, Bahurūpa, Tryambaka, Sureśvara, Sāvitra, Jayanta |
Dakṣa |
Powstał z prawego (dakṣiṇa) palucha (aṅguṣṭha) Brahmy, a jego żona z lewego.
Ojciec 50 córek, które przekazuje trzem zięciom:
Kīrti, Lakṣmī, Dhṛti, Medhā, Puṣṭi, Śraddhā, Kriyā, Buddhi, Lajjā, Mati (Sława, Bogactwo, Stałość, Mądrość, Obfitość, Wiara, Działanie, Intelekt, Wstyd, Rozum) (1.60.9-15). |
Bhṛgu |
Wyłonił się z serca Brahmy;
żony: Sukanyā, Āruṣī (córka Manu) (1.59.35-36), Pulomā (matka Ćjawany) syn: Śukra / Uśanas – nauczyciel (upādhyāya) antybogów, planeta (graha). Dzieci Śukry:
|
Prajapāti |
Syn lub wnuk Brahmy[2];
Ma 8 żon, z którymi płodzi 8 synów nazywanych Wasu (vasu – dobro, majętność):
|
Dharma |
Powstał z prawej piersi Brahmy, poślubił 10 córek Dakszy, ma 3 synów:
|
Dhātṛ, Vidhātṛ''' |
Budowniczy i Niszczyciel – synowie Brahmy przebywający z Manu:
|
Adharma |
Powstaje gdy stworzenia zaczynają się zjadać. Ma trzy żony:
1. żona: Nirṛti, dzieci: nairṛta, rākṣasa, Bhaya, Mahābhaya, Mṛtyu / Antaka (demony, demony-ludożercy, Strach, Wielki strach, Śmierć) 2. żona: Tāmrā, jej córki są matkami ptaków:
3. żona: Krodhavaśā, 9 córek – matki zwierząt i roślin:
|
Pozostali synowie Brahmy
Siedmiu wieszczów
Rozdziały dotyczące kreacji nie wspominają o pozostałych synach Brahmy znanych z innych partii tekstu. Jako synów Brahmy zrodzonych z umysłu identyfikuje się czasem siedmiu wieszczów (saptarṣi): Bharadvāja, Kaśyapa, Gautama, Viśvāmitra, Jamadagni, Vasiṣṭha, Atri, choć tylko jeden Atri pojawia się na liście sześciu synów, wspomnianej na początku. Natomiast pozostałych, poza Bharadwadźą i Wasiszthą (choć ten czasem nazywany jest synem Waruny), tekst wymienia jako późniejszych potomków.
Narada
Do ważnych synów Brahmy, nie wymienionych na liście należy również wieszcz Narada (Nārada). W MBh jest on czasem identyfikowany jako gandharwa, a jego tożsamość jako syna Brahmy nie jest pewna. Ma on być synem Parameszthina (Parameṣṭhin) utożsamianego z Brahmą, ale również z jednym pośród dwudziestu jeden pradźapatich (prajāpati). Pełni on w tekście rolę posłańca bogów oraz informatora, często podżegając do kłótni i konfliktów. To on doradza Judhiszthirze spełnić ofiarę radźasuja, informuje Ardźunę o tożsamości Kryszny, a Bhiszmę o ukrywanych narodzinach Karny. Namawia też Balaramę, by udał się zobaczyć pojedynek swych uczniów Bhimy i Durjodhany. Często spotyka się z Pandawami i opowiada im dawne dzieje oraz doradza w bieżących kwestiach.
Przypisy
- Na szaro zaznaczone są informacje z aparatu krytycznego.
- ↑ Potomstwo trzech córek Dakszy (Krodhā, Ariṣṭā, Kapilā) nie pojawia się na liście MBh. Warto zauważyć, że potomstwo Krodhy szeroko omawiają purany. Czasem jest ona identyfikowana z Krodhawaśą (Krodhavaśā), żoną Adharmy i matką 9 córek, które dały początek zwierzętom i roślinom.
- ↑ Strofa mówiąca o narodzinach 8 Wasu jest niejasna: pitāmaho munir devas tasya putraḥ prajāpatiḥ – „Dziadek, mędrzec, bóg – jego syn to Pan stworzeń” . Inna redakcja zamiast „muni” przyjmuje „manu”. Nie wiadomo czy chodzi o trzy pokolenia czy dwa i kim jest „Pan stworzeń” – określenie przydawane różnym protoplastom istot, w tym również samemu Brahmie.
