Kultura szarej ceramiki malowanej (1100-600 p.n.e.)
mały|Ostrza i groty do strzał z kości, rogu i kości słoniowej z Czirand w dystrykcie Saran, w Biharze, źródło (Allchin & Allchin, 1973 fot. 55)[1].|link=https://wiki.mahabharata.ckc.uw.edu.pl/index.php%3Ftitle=Plik:Ostrza_i_groty_do_strza%C5%82_z_ko%C5%9Bci,_rogu_i_ko%C5%9Bci_s%C5%82oniowej_z_Czirand_w_dystrykcie_Saran,_w_Biharze.jpg(Painted Grey Ware Culture)
Ten okres nazywany jest często drugą cywilizacją indyjską lub cywilizacją Gangesu. Kultura ta wiązana jest powszechnie z arianizacją Doabu i upowszechnieniem się żelaza. Stanowiska archeologiczne tego okresu pokrywają się z miejscowościami łączonymi z wydarzeniami MBh: Hastinapura, Panipat, Purana Kila w Delhi, Mathura, Bajrat, Sonapat[2]. Wyroby żelazne są zjawiskiem stałym. Często są to luźne znaleziska powierzchniowe: groty strzał zaopatrzone w zadziory lub o kształcie liści, siekierki z otworem na osadzenie rękojeści. Cały czas używa się też ostrzy kościanych i kościanych grotów do strzał o charakterystycznym trójkątnym przekroju:
Miedź w tym okresie była mało rozpowszechniona, przemysł kamieniarski prawie zupełnie nie poświadczony. Szczyt rozwoju tej kultury przypada na okres północnej czarnej ceramiki polerowanej (Northern Black Polished Ware Culture), czyli czasy życia Buddy (ok. 500 r. p.n.e.). Ceramika tego okresu przypomina czarną ceramikę grecką – naczynia wykonywano z barwionej na czarno, drobnoziarnistej gliny.
Przypisy
