Aṅkuśa – ankus: Difference between revisions
From en-MahabharataWiki
Jump to navigationJump to search
imported>AndBab No edit summary |
imported>AndBab No edit summary |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
== | == Informacje wstępne == | ||
Ankus jest instrumentem typowo indyjskim. Jego odpowiednikami są: oścień, bosak i bodziec, jednak ich budowa, a szczególnie przeznaczenie jest odmienne. Głównym przeznaczeniem ankusa jest kierowanie słoniem. Ankusy widzimy już na najstarszych reliefach. Dzierżą je kornacy lub wojownicy dosiadający słoni. W ikonografii ankus jest jednym z atrybutów Ganeśi. | Ankus jest instrumentem typowo indyjskim. Jego odpowiednikami są: oścień, bosak i bodziec, jednak ich budowa, a szczególnie przeznaczenie jest odmienne. Głównym przeznaczeniem ankusa jest kierowanie słoniem. Ankusy widzimy już na najstarszych reliefach. Dzierżą je kornacy lub wojownicy dosiadający słoni. W ikonografii ankus jest jednym z atrybutów Ganeśi. | ||
== | == Historia == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| | | | ||
=== | === Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.) === | ||
|- | |- | ||
|[[Plik:Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie A.Babkiewicz 2018)..jpg|mały|Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).]]W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm<ref>Nossov, K. (2008). ''War Elephants'' (Illustrated Edition). Osprey Publishing, s. 18.</ref>. | |[[Plik:Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie A.Babkiewicz 2018)..jpg|mały|Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).]]W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm<ref>Nossov, K. (2008). ''War Elephants'' (Illustrated Edition). Osprey Publishing, s. 18.</ref>. | ||
| Line 17: | Line 17: | ||
|} | |} | ||
== | == Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego == | ||
Bodziec do poganiania słoni w MBh nosi nazwę ''aṅkuśa'' lub ''tottra''. Na listach broni oba terminy występują obok siebie, co może wskazywać na różnicę między nimi. Choć drugi może służyć również do poganiania bydła, to w MBh pojawia się przede wszystkim w księgach batalistycznych w kontekście kornaków. | Bodziec do poganiania słoni w MBh nosi nazwę ''aṅkuśa'' lub ''tottra''. Na listach broni oba terminy występują obok siebie, co może wskazywać na różnicę między nimi. Choć drugi może służyć również do poganiania bydła, to w MBh pojawia się przede wszystkim w księgach batalistycznych w kontekście kornaków. | ||
== | == Przypisy == | ||
[[Category: Muktāmukta – do walki wręcz i ciskania]] | [[Category: Muktāmukta – do walki wręcz i ciskania]] | ||
Revision as of 23:08, 30 July 2021
Informacje wstępne
Ankus jest instrumentem typowo indyjskim. Jego odpowiednikami są: oścień, bosak i bodziec, jednak ich budowa, a szczególnie przeznaczenie jest odmienne. Głównym przeznaczeniem ankusa jest kierowanie słoniem. Ankusy widzimy już na najstarszych reliefach. Dzierżą je kornacy lub wojownicy dosiadający słoni. W ikonografii ankus jest jednym z atrybutów Ganeśi.
Historia
Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.) |
| mały|Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm[1].
|
| mały|Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā – wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawobrązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie (źródło: (Huntington & Huntington, 1985, s. 67)[2].Na wedice przy wschodniej bramie stupy w Bhārhut znajduje się scena przewożenia relikwiarza ze szczątkami Buddy. W procesji uczestniczą trzy słonie. Jeździec na środkowym lewą ręką obejmuje relikwiarz, a w prawej trzyma ankus. |
| [[Plik:Ankus - Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.).jpg|mały|Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.) (źródło: wikimedia).]]Jak ważny i charakterystyczny był ankus widać na scenach z Sanchi. Posiada go każdy jeździec dosiadający słonia. Na reliefie widzimy dwa sposoby jego użycia – przez bodzenie słonia hakiem oraz szpiczastym zwieńczeniem ankusa. Jest to metoda przynaglania słonia do biegu przez wbijanie haka ankusa pomiędzy jego guzy czołowe. |
Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego
Bodziec do poganiania słoni w MBh nosi nazwę aṅkuśa lub tottra. Na listach broni oba terminy występują obok siebie, co może wskazywać na różnicę między nimi. Choć drugi może służyć również do poganiania bydła, to w MBh pojawia się przede wszystkim w księgach batalistycznych w kontekście kornaków.
..jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
,_okres_%C5%9Aung%C3%B3w_(100-80_p.n.e),_czerwonawobr%C4%85zowy_piaskowiec,_obecnie_w_Muzeum_w_Kalkucie.jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
