Category:Wielkie Ofiary (śrauta): Difference between revisions

Nazwy szyków sugerują ich kształty. Nie ma jednak pewności, czy takie szyki były kiedykolwiek stosowane podczas walki. Pewne jest natomiast, że wywodzący się z tradycji bramińskiej bardowie byli obeznani z ofiarami wedyjskimi i sporządzanymi podczas nich ołtarzami. Szyki opisywane przez nich mogły być wzorowane właśnie na tych ołtarzach. Jednym z nich jest ołtarz w postaci lecącego sokoła (śyena) stosowany podczas ceremonii ogniowych (Tachikawa, Bahulkar i Kolhatkar 2001). Mógł być on wzorem dla szyku sokoła występującego w MBh. Podobnie szyki geometryczne (koła, dysku, księżyca, półkola) mogą mieć swój pierwowzór w kształtach palenisk. Aby dostrzec te korelacje warto przyjrzeć się szczegółowo wielkim ofiarom ogniowym przedstawionym w tekstach śrauta. W organizacji placu ofiarnego, w kształcie ołtarzy ogniowych i stosowanych przez braminów utensyliów można dostrzec pewne paralele z opisami batalistycznymi. Możemy więc przypuszczać, że znajomość procedur ofiarnych rekompensowała bardom brak przygotowania militarnego. Bliskie ich życiu ceremonie ofiarne stawały się pryzmatem, przez który kształtowali opisy batalistyczne.

Wokół ofiary (yajña, homa, hotra) jako centrum życia rodzinnego i społecznego narosła potężna literatura liturgiczna, egzegetyczna i techniczna. Informacje o ofiarach wedyjskich odnajduje się we fragmentach czterech Wed (saṃhita) przeznaczonych do recytacji podczas tych ceremonii. Następnie temat rozwinięty został w brahmanach zajmujących się spekulacjami na temat ofiar. Jednak w pełni ustalony, drobiazgowy opis schematu ofiar pojawia się dopiero w kalpasutrach (kalpasūtra, VI-IV p.n.e.) stanowiących jedną z sześciu wedang. Pośród nich odnajdujemy:

- śrautasutry (śrautasūtra) omawiające wielkie ceremonie ofiarne,

- gryhjasutry (gṛhyasūtra) przedstawiające rytuał domowy,

- dharmasutry (dharmasūtra) pouczające o regułach życia i codziennych praktykach,

- śulbasutry (śulbasūtra) objaśniające geometrie placu ofiarnego,

- pitrymedhasutry (pitṛmedhasūtra) rozważające obrządek pośmiertny.

Śrautasutry treściowo bliskie są brahmanom, stanowiąc systematyczną prezentację materiału w nich zawartego. Brahmany tłumaczą pochodzenie, powstanie i znaczenie ofiary, w kolejności opisu podążają za komentowaną samhitą, natomiast sutry zawierają systematyczny opis kolejnych rytuałów oraz ich etapów w naturalnej kolejności przebiegu. Śrautasutry, które można nazwać encyklopediami wedyjskiego rytu ofiarnego, przynależą do szkół (śākhā), które trzymały pieczę nad tekstami wedyjskimi. Każda z nich, wraz z innymi warstwami literatury, przypisana jest którejś samhicie[1]:

[1] Na podstawie (Mylius i Mylius 2004:28), (Gonda 1977:490).

[2] Nazwy tekstów wzięły się od imion sześciu założycieli szkół.