Podboje Nakuli (zachód) (2.29)

mały|Podboje (digvijaya) Nakuli. Autor informuje nas, że na zachodzie (pratyañc) znajdują się tereny wcześniej podbite przez Wasudewę (Vāsudeva). Nakula wyrusza ze stolicy Pandawów Khandawaprasthy (Khāṇḍavaprastha) i trafia do miejsca miłego Karttikei – Rohitaki (Rohītaka), identyfikowanego jako Rohtak – dawna stolica Judhejów. Z kultem Karttikeji wiąże się konfederację plemienną Judheja, która zajmowała tereny między Indusem a Gangesem. Na monetach bitych przed Judhejów od I w. p.n.e. pojawia się właśnie to bóstwo.

Następnie Nakula przekracza tereny pustynne (marubhūmi). Tekst spoza wydania krytycznego wymienia Daśarnów, których odwiedził już brat Nakuli Sahadewa podczas podbojów południowych, niezbyt poprawnie identyfikuje też ich władcę (w innych miejscach jest nim Hiraṇyavarman). Dalej tekst wymienia krainy Pendżabu: Śibī, Trigarta, Ambaṣṭha (bliżej niezidentyfikowana kraina w okolicach Lahore, jej władcą miał być Śrutāyu walczący po stronie Kaurawów), Mālava (identyfikowani jako Malloi, z którymi spotkał się Aleksander w rejonie Pendźabu).

Mieszkańcy lasów Puszkary (puṣkarāraṇyavāsin) to może być ludność zamieszkująca teren pielgrzymkowy Puszkar w okolicach Ajmeru. Na te tereny wskazuje wymienienie dalej mieszkańców gór mieszkających „wraz z Matsjami” (tereny przyległe do królestwa Matsjów). Są tu też wymienieni Abhirowie zamieszkujący tereny gdzie ginie w piaskach Saraswati (teren identyfikowany z zanikającą rzeką Luni). Tekst miesza powyższe tereny z krainami nad Indusem (Sindu, Pañcanada), co może wskazywać, że dzisiejsze tereny pustynne nie stanowiły problemu komunikacyjnego i w wyobraźni bardów traktowano je jako jeden pas krain.

Daleki zachód kojarzy się z zagranicznymi przybyszami – Hunami (nazywanymi grabieżcami – hārahūṇa) oraz Jawanami – tekst wymienia ich stolicę Rzym (Roma), którą nazywa odległą (araṇa).

Zaraz po podbiciu krain Hunów i Jawanów Nakula odwiedza Krysznę, a chwilę później wuja w królestwie Madra. Nazwanie jego stolicy Wklęsłoskrętną (Puṭabhedana) wskazuje, że leżała ona u ujścia rzeki lub w jej zakolu. Dalej tekst wymienia barbarzyńców (pahlava, barbara) i mieszkańców brzegu oceanu (sāgarakukṣi). Jeśli identyfikuje się siedzibę Kryszny z Gudżaratem, to trudno sobie wyobrazić jak może droga prowadzić z niej bezpośrednio do Madry, by zaraz znów znaleźć się na wybrzeżu (sāgarakukṣi). Tego typu niespójności świadczą o słabym radzeniu sobie bardów z umieszczeniem siedziby Kryszny. Wiązanie jej z wyobrażeniem krain zachodnich (Pendżab, Sindh, Radżastan) kłóci się z jej umiejscowieniem w Gudżaracie, tym bardziej, że Gudżarat (Surāṣṭra) został odwiedzony w czasie południowych podbojów Sahadewy, a trasa do niego wiodła z krain leżących nad Narmadą.

nr	kraina/lud	stolica	władca	komentarz
1	Mattamayūraka	Rohītaka		- miejsce miłe Kartikeji (Kārttikeya) - plemię – „wydający okrzyki jak podniecony paw”
2	marubhūmi			- kraj pustynny
3			Śairīṣaka Maheccha
4	Daśārṇa		Ākrośa
5	Liliṭa, Pāṭana
6	Śibī
7	Trigarta
8	Ambaṣṭha
9	Mālava
10	Pañcakarpaṭa
11	Madhyamikāya
12	Vāṭadhāna
13	Puṣkara (las)			- mieszkańcy lasów
14	Utsavasaṃketa
15	Sindu
16	Grāmaṇeya
17	Śūdra
18	Abhira			- mieszkający nad rzeką Sarasvatī
19	parvatavāsin			- mieszkańcy gór, którzy są wraz z Matsjami
20	Pañcanada			- Pendżab
21		Ratnākara, Vellātaṭa, Siṃhanada
22	Aparapattana
23		Uttarajyotika, Vṛndāṭaka
24	Ramaṭha
25	Hārahūṇa			- rabusie Hunowie
26	Yavana		Roma
27	Lambānudeśaja, Bandhaka
28			Vāsudeva	- Kryszna zaprasza Nakulę w odwiedziny
29	Madra	Śākala, Puṭabhedana	Śalya	- wuj Śalja z radością przyjmuje Nakulę
30	Mleccha			- mieszkający na brzegu oceanu (sāgarakukṣi)
31	Pahlava, Barbara

• Na szaro zaznaczono tekst spoza wydania krytycznego.