Aṅkuśa – ankus: Difference between revisions
From en-MahabharataWiki
Jump to navigationJump to search
imported>AndBab No edit summary |
imported>AndBab No edit summary |
||
| Line 4: | Line 4: | ||
== '''Historia''' == | == '''Historia''' == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| | |||
=== '''Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów''' (320 p.n.e.-267 n.e.) === | === '''Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów''' (320 p.n.e.-267 n.e.) === | ||
|- | |- | ||
|W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm | |[[Plik:Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie A.Babkiewicz 2018)..jpg|mały|Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).]]W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm<ref>Nossov, K. (2008). ''War Elephants'' (Illustrated Edition). Osprey Publishing, s. 18.</ref>. | ||
Na zdjęciach obok fragmenty dwóch ankusów z Sirkap z muzeum w Taksili. | Na zdjęciach obok fragmenty dwóch ankusów z Sirkap z muzeum w Taksili. | ||
|- | |- | ||
| | |[[Plik:Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā – wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawobrązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie.jpg|mały|Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā – wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawobrązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie (źródło: (Huntington & Huntington, 1985, s. 67)<ref>Huntington, S. L., & Huntington, J. C. (1985). ''The Art Of Ancient India: Buddhist, Hindu, Jain'' (1st Edition). Weatherhill.</ref>.]]Na wedice przy wschodniej bramie stupy w ''Bhārhut'' znajduje się scena przewożenia relikwiarza ze szczątkami Buddy. W procesji uczestniczą trzy słonie. Jeździec na środkowym lewą ręką obejmuje relikwiarz, a w prawej trzyma ankus. | ||
|Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā – wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawobrązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie (źródło: (Huntington & Huntington, 1985, s. 67). | |||
|- | |- | ||
|Jak ważny i charakterystyczny był ankus widać na scenach z Sanchi. Posiada go każdy jeździec dosiadający słonia. Na reliefie widzimy dwa sposoby jego użycia – przez bodzenie słonia hakiem oraz szpiczastym zwieńczeniem ankusa. | |[[Plik:Ankus - Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.).jpg|mały|Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.) (źródło: [[commons:File:War_of_the_Relics_of_the_Buddha_Sanchi_Stupa_1Southern_Gateway.jpg|wikimedia]]).]]Jak ważny i charakterystyczny był ankus widać na scenach z Sanchi. Posiada go każdy jeździec dosiadający słonia. Na reliefie widzimy dwa sposoby jego użycia – przez bodzenie słonia hakiem oraz szpiczastym zwieńczeniem ankusa. Jest to metoda przynaglania słonia do biegu przez wbijanie haka ankusa pomiędzy jego guzy czołowe. | ||
|} | |} | ||
Revision as of 09:06, 8 July 2021
Informacje wstępne
Ankus jest instrumentem typowo indyjskim. Jego odpowiednikami są: oścień, bosak i bodziec, jednak ich budowa, a szczególnie przeznaczenie jest odmienne. Głównym przeznaczeniem ankusa jest kierowanie słoniem. Ankusy widzimy już na najstarszych reliefach. Dzierżą je kornacy lub wojownicy dosiadający słoni. W ikonografii ankus jest jednym z atrybutów Ganeśi.
Historia
Rzeźba i artefakty od Mauriów do Kuszanów (320 p.n.e.-267 n.e.) |
| mały|Ankus - Sirkap, II p.n.e.-II n.e., Muzeum Taksili (zdjęcie: A.Babkiewicz 2018).W Taksili podczas wykopalisk odnaleziono dwa dobrze zachowane ankusy z okresu III-I w. p.n.e. Dłuższy mierzy 65 cm[1].
|
| mały|Bhārhut, Madhya Pradesh, wschodnia brama (vedikā – wysokość ok. 3 m), okres Śungów (100-80 p.n.e), czerwonawobrązowy piaskowiec, obecnie w Muzeum w Kalkucie (źródło: (Huntington & Huntington, 1985, s. 67)[2].Na wedice przy wschodniej bramie stupy w Bhārhut znajduje się scena przewożenia relikwiarza ze szczątkami Buddy. W procesji uczestniczą trzy słonie. Jeździec na środkowym lewą ręką obejmuje relikwiarz, a w prawej trzyma ankus. |
| [[Plik:Ankus - Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.).jpg|mały|Sanchi, brama południowa, wojna o relikwie Buddy w Kushinagarze (50-0 p.n.e.) (źródło: wikimedia).]]Jak ważny i charakterystyczny był ankus widać na scenach z Sanchi. Posiada go każdy jeździec dosiadający słonia. Na reliefie widzimy dwa sposoby jego użycia – przez bodzenie słonia hakiem oraz szpiczastym zwieńczeniem ankusa. Jest to metoda przynaglania słonia do biegu przez wbijanie haka ankusa pomiędzy jego guzy czołowe. |
Dodatkowe informacje z subkontynentu indyjskiego
Bodziec do poganiania słoni w MBh nosi nazwę aṅkuśa lub tottra. Na listach broni oba terminy występują obok siebie, co może wskazywać na różnicę między nimi. Choć drugi może służyć również do poganiania bydła, to w MBh pojawia się przede wszystkim w księgach batalistycznych w kontekście kornaków.
..jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
,_okres_%C5%9Aung%C3%B3w_(100-80_p.n.e),_czerwonawobr%C4%85zowy_piaskowiec,_obecnie_w_Muzeum_w_Kalkucie.jpg&action=edit&redlink=1){kind=link}
